Sytuacje, kiedy w razie nagłego zachorowania pacjent nie jest do końca pewien, gdzie udać się w celu uzyskania pomocy medycznej zdarzają się coraz częściej.

Problemy z dodzwonieniem się do POZ lub do Poradni, wielogodzinne kolejki oczekujących na udzielenie pomocy na SOR, emocje, brak cierpliwości, nerwy i ogólne zamieszanie – z tego nigdy nie wyniknie nic dobrego.

Kiedy więc zgłosić się do lekarza rodzinnego? Kiedy na przysłowiową „wieczorynkę”, a kiedy na SOR?

Przy podejmowaniu decyzji przede wszystkim należy zwrócić uwagę na rodzaj i stopień dolegliwości. Z uwagi na coraz częściej pojawiające się problemy z odpowiednim adresowaniem oczekiwań pacjentów w zakresie pomocy, przedstawiamy podstawowe i praktyczne informacje o konstrukcji polskiego systemu ochrony zdrowia.

W systemie brakuje dziś w zasadzie wszystkiego, lekarzy, pielęgniarek, odpowiednich rozwiązań systemowych. Jednym z efektów tej sytuacji jest przerzucanie odpowiedzialności za diagnostykę i leczenie pacjentów (zarówno przez nich samych jak i lekarzy rodzinnych) na Szpitalne Oddziały Ratunkowego, które co do zasady są jednostkami systemu udzielającymi świadczeń opieki zdrowotnej osobom w stanie nagłego zagrożenia życia.

Czym więc są i jakie kompetencje posiadają poszczególne placówki systemu ochrony zdrowia w naszym kraju ?

POZ – podstawowa opieka zdrowotna, tzw. lekarze rodzinni / lekarze pierwszego kontaktu. Zapewniają świadczenia zdrowotne dzieciom i dorosłym, chorym i zdrowym, w domu lub w przychodni, od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00-18.00. Co do zasady obowiązuje rejonizacja.

W ramach POZ lekarz planuje i realizuje opiekę lekarską nad pacjentem, a także koordynuje udzielanie świadczeń przez współpracujący z nim personel, kieruje procesem leczenia, w razie konieczności zleca badania lub wystawia skierowania na konsultacje specjalistyczne, diagnostykę lub do szpitala. To również lekarz rodzinny prowadzi profilaktyczne wizyty dla dzieci, a także przyjmuje w przypadku nagłych zachorowań i infekcji.

NiŚOZ – nocna i świąteczna opieka zdrowotna – udzielana bezpłatnie i bez skierowania po godzinach funkcjonowania POZ, czyli od poniedziałku do piątku w godz. 18.00 – 8.00 oraz całodobowo w weekendy i święta. Nie obowiązuje rejonizacja. NiŚOZ to pomoc ambulatoryjna udzielna przez lekarzy i pielęgniarki w placówkach lub w domu pacjenta. Wybierana przez pacjentów w nagłych przypadkach, po zamknięciu lub przed otwarciem gabinetu POZ.
Z pomocy tzw. „wieczorynki” skorzystać należy m.in. w przypadku:

• nagłego zachorowania
• nagłego pogorszenia stanu zdrowia, gdy nie ma objawów sugerujących bezpośrednie zagrożenie życia lub istotnego uszczerbku zdrowia, a zastosowane środki domowe lub leki dostępne bez recepty nie przyniosły spodziewanej poprawy,
• gdy zachodzi obawa, że oczekiwanie na otwarcie przychodni może znacząco i niekorzystnie wpłynąć na stan zdrowia.

Skorzystaj w sytuacji: zaostrzenia dolegliwości rozpoznanej choroby przewlekłej, infekcji dróg oddechowych z wysoką gorączką, silnych bólów głowy pomimo stosowania leków przeciwbólowych, silnych bólów brzucha pomimo stosowania leków rozkurczowych, biegunek, wymiotów (szczególnie u dzieci i osób starszych), nagłych bólów kręgosłupa, krzyża, stawów.

W ramach NiŚOZ nie uzyskasz: wizyty kontrolnej w związku z rozpoczętym już leczeniem, recept na stosowane już leki, rutynowego zaświadczenia o stanie zdrowia.

SOR – Szpitalny Oddział Ratunkowy – komórka organizacyjna Szpitala udzielająca pomocy chorym znajdującym się w stanie zagrożenia zdrowia i życia. Na SOR pacjenci nie obowiązuje rejonizacja i nie wymagane są też skierowania.

Kiedy zgłosić się na SOR?

Do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego powinni zgłaszać się pacjenci wymagający natychmiastowej pomocy lekarskiej oraz wszyscy, którzy otrzymali od lekarza POZ/NiŚOZ skierowanie do leczenia szpitalnego, w przypadkach w których dalsze leczenie ambulatoryjne nie jest możliwe.

SOR nie zastępuje lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, tzw. „wieczorynki”, ani poradni specjalistycznej. Przeznaczony jest dla pacjentów wymagających pomocy w stanie nagłym.

Ze świadczeń SORu nie należy korzystać jeśli potrzebujesz recepty, konsultacji specjalistycznych lub badań, poza tymi absolutnie niezbędnymi w danym momencie, a także np. w celu uzyskania zwolnienia L4.

SOR a „Wieczorynka” - różnice

Jak wspominaliśmy wyżej, SOR to oddział szpitala udzielający świadczeń w stanach nagłego zagrożenia życia. Każdy pacjent, który się na nim pojawi powinien więc zostać przyjęty i zaopiekowany. O kolejności przyjęcia nie decyduje jednak kolejność wizyty ale stan zdrowia zweryfikowany przez personel medyczny, podczas tzw. triage czyli segregacji medycznej. Procedura ta polega na ocenie stanu pacjenta poprzez wstępne zebranie wywiadu, pomiar podstawowych parametrów życiowych i wstępne badania.

Na podstawie wyników takiej oceny pacjentom przydzielane są kolory, od których uzależnione są priorytety dla kolejności zbadania przez lekarza. W zależności od placówki oraz obłożenia na danym SOR w danym momencie, czas oczekiwania może się różnić ale zazwyczaj okres od segregacji do pierwszego kontaktu z lekarzem wygląda następująco:

W ramach nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej udzielane są porady ambulatoryjne (nie szpitalne). Każdy ubezpieczony pacjent może tu otrzymać pomoc lekarską w przypadku nagłego pogorszenia stanu zdrowia. Opieka udzielana jest poza godzinami pracy lekarzy rodzinnych (POZ) i obejmuje wyłącznie udzielanie świadczeń zdrowotnych jakie wynikają z podstawowej opieki zdrowotnej.

Kto i w jakich okolicznościach powinien zgłosić się na SOR?

Podsumowując – na Szpitalny Oddział Ratunkowy powinni zgłaszać się tylko pacjenci wymagający udzielenia pomocy w stanie nagłego zagrożenia zdrowia i/lub życia.

Rozumiemy przez to pacjentów, u których nagle pojawiają się objawy pogorszenia zdrowia, a jednocześnie ich następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu, uszkodzenie ciała lub zgon.

Objawami takich sytuacji mogą być na przykład:

• obrażenia w wypadkach,
• urazy,
• zatrucia,
• napady drgawek,
• krwawienia z układu pokarmowego,
• silne krwawienia z dróg rodnych lub moczowych,
• nagłe i silne bóle brzucha,
• objawy oponowe.

Wi­zy­ta w SOR-ze nie za­stę­pu­je wi­zy­ty w POZ lub w po­rad­ni spe­cja­li­stycz­nej. Udzie­la­nie świad­czeń zdro­wot­nych na SOR po­le­ga na wstęp­nej dia­gno­sty­ce oraz pod­ję­ciu czyn­no­ści nie­zbęd­nych dla sta­bi­li­za­cji funk­cji ży­cio­wych osób, któ­re znaj­du­ją się w sta­nie na­głe­go za­gro­że­nia zdro­wot­ne­go.

Dopiero po zdiagnozowaniu danego przypadku i ewentualnej poprawie parametrów życiowych pacjent może zostać wypisany do domu lub przyjęte na Oddział szpitala, zajmujący się leczeniem zdiagnozowanej jednostki chorobowej.

Szpitalny Oddział Ratunkowy oraz Nocna i Świąteczna Opieka Zdrowotna w naszym Szpitalu zlokalizowane są przy ul. 3 Maja 37: